Haberler

Gündem EYT ve Emekli Aylıkları

Emekli aylıklarında Cumhurbaşkanı Erdoğan “Emekli aylıklarını dört kata kadar artırdık” dedi. İşte Gerçekler ve Doğrular

Gündem EYT ve emekli aylıkları. Emekli aylıklarında Cumhurbaşkanı Erdoğan “Emekli aylıklarını dört kata kadar artırdık” dedi.

Bu konuda bilgi diye halka tam bir karmaşa sunuluyor. İktidar zaten algı ve çarpıtma ustası. Artık gerçek haberin sunulabildiği yegâne kaynak olan sosyal medyada da kerli ferli muhalif gazeteci ve uzmanları da ağzım açık izliyorum. Zira iş sosyal güvenliğe gelince yorumlar hedefini bulmuyor, yetersizlik sırıtıyor. Aslında onları kınıyor değilim, çünkü mevzuat çok karmaşık ve başka konuların uzmanları olsalar da bu konunun uzmanı değiller.

Yorum kısımlarında doğrusunu yazmaya gayret ediyorum ama nereye kadar.

İşte bu konudaki en büyük yalanlardan biri “En düşük maaş yalanı”

İktidar en düşük aylıkları duyururken kendi sisteminin ürünü aylıkları da değil de hep kendinden önceki dönemin aylığını baz alıyor.

TÜFE’ye endeksli her Ocak ve Temmuz ayı zamlarında Çalışma bakanı ve arkasından iktidarı parlatma medyası papağan gibi aynı bir rakam sunar. En düşük emekli aylığı diye duyurulan bu aylık 31.12.1999 tarihi itibariyle en düşük SSK emekli (yaşlılık) aylığının güncel tutarıdır.

Bu aylığın en düşüğü ve en yükseği vardır elbet, ama bu 31.12.1999’da emekli olmuş vatandaşların em düşük ve en yüksek aylıklarıdır. Konu algı olunca demek ki AKP iktidarını kendi ürettiği aylıklar reklamda işe yaramıyor olduğundan olsa gerek ki öyle,  bu yolu tercih ediyor.

En Düşük SSK Aylıkları

Mesela 2002 sonuna gelelim en düşük SSK emekli aylığı 239,70 TL en yükseği ise 461,90 TL imiş. 2009’da bu rakam en düşüğü 608,30 TL en yükseği 1090,10 TL olmuş. 2019 yılı sonunda ise en düşüğü 1906 TL (Tarım SSK, normal SSK’da 1982 TL) , en yükseği 3653,5 TL olmuş. Yeniden belirtelim bu aylıklar 31.12.1999 tarihi itibariyle bağlanan aylıkların bugünkü değerlerini ifade ediyor.

En Düşük Bağ-Kur Aylıkları

Esnaf Bağ-Kur aylıklarında ise 2002 sonundaki değer 137,70 TL en düşüğü, 663,11 TL ise en yükseğini ifade etmiş. 2009 sonunda bu aylıkların en düşüğü 473,73 LT, en yükseği 1462,65 TL olmuş. 2019 yılında yani şimdi ise en düşük aylık 1707,04 TL en yükseği ise 3924,36 TL olmuş durumda. Bunlar da 31.12.1999 tarihi itibariyle bağlanan aylıkların bugünkü değerlerini ifade ediyor.

En Düşük Tarım Bağ-Kur Aylıkları

Tarım Bağ-Kur emekli aylıklarında en düşük maaşlar 66 TL en yükseği 370 TL iken, 2009’da en düşük aylık 300 TL en yükseği 883 TL olmuş. Günümüzde ise bu aylıkları en düşüğü 1343,86 TL en yükseği 2524,01 TL olmuş durumda. Bunlar da 31.12.1999 itibariyle bağlanan aylıkların zamlarla güncellenmiş bugünkü değerleri.

En Düşük Emekli Sandığı Aylıkları

Emekli Sandığı ise 2002’de 376,5 TL en düşük, 2087,90 TL en yüksek aylıklara sahip iken 2009’da bu rakamların en düşüğü 810,40 TL en yükseği ise 3731,10 TL olmuş. Günümüzde ise en düşük aylık 2425,50 TL en yükseği ise 9630,60 TL olmuş durumda. 2008 Ekimden önce başlamış Emekli Sandığı iştirakçileri 4447 ve 5510 sayılı Kanunlardan korunmuş oldukları için onların en düşük emekli maaşları hep doğruyu ifade ediyor.

Muhalif de Aynı Yandaş da Aynı

Bir kez daha yineliyorum, işte iktidar her altı ayda bu rakamları sıralıyor ve yandaş medyası da bu rakamları sakız gibi çiğniyor. Hatta trajikomiktir muhalif medya da bu rakamları sorgulamadan alıntılıyor. Çünkü muhalifi yandaşı bu konularda ekrana çıkartacak donanımlı bir uzman bulamıyor. Bileni de davet etmiyor ya da edemiyor.

Bu durum da aylıkları 2015 itibariyle 650-700 TL’ler seviyesine indirmişti ve İktidar bunları görmezden gelerek 1999 yılının bugüne güncellenmiş aylıklarını “en düşük aylık” diye duyurmayı yeğliyordu. Öyle ya kimse anlamıyor nasılsa değil mi idi?

Peki, gerçeği ne? Gerçek elbette bu değil, 1999’da çıkartılan 4447 sayılı Kanun sadece emeklilik tarihlerini ötelemedi, gösterge/katsayı sistemini kaldırıp aylık bağlama oranlarını düşürerek aylıkların daha düşük bağlanmasının önünü açtı.

2008’de davulla zurnayla kutlanan 5510 sayılı Kanun emekli aylıklarına ölümcül darbeyi vurdu.  Aylık bağlama oranlarını 4447 sayılı Kanuna göre bile %50 oranında daha da düşürdü ve güncelleme katsayısındaki büyüme hızı oranını da %70 azalttı.

Böylece çok düşük aylıkların önü açıldı. Hükûmet 2015 yılı Temmuz ayında yüzde 4,76 ‘lık TÜFE zammına ek olarak 6645 sayılı Kanunun 58 inci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 65 inci madde ile artırılan gelir ve aylık tutarları dosya bazında ödenmesi gereken miktar esas alınmak kaydıyla; 2015 yılı Temmuz ödeme döneminde 1.000 TL (dâhil) ve altında olanlar 100 TL tutarında, 1.000 TL’nin üstünde olanlar da 1.100 TL’yi geçmeyecek tutarda ayrıca artırıldı.

Bu makyaj zamların ilkiydi. Maaşlar “1000 TL’nin altında ise 100 TL ilave et” mantığı güden bu zam yetmedi tabii, 2016 başında bu defa herkese 100 TL ilavesiyle 2016 yılına kadar emekli olanlar için bu utanç verici maaşlar biraz olsun azaldı.

Fakat vatandaşın aleyhine kurgulanan ve sürekli düşük maaş üreten bu sistem yanlışlığı devam ettiği için bu defa 2017 ve devamında emekli olanlardan bazıları düşük prim ödemelerinin etkisiyle bu 700 – 800 TL maaşlara tabi olmaya başladılar.

2017-2018 ve derken 2019 yılı başında İktidar bu defa “Yahu şu maaşlara 800-900 demeyelim, 1000 TL’nin adı var, şunları 1000 TL’ye bağlayalım” diye kanun çıkartıp yeni bir makyaj yaparak zevahiri kurtarmayı tercih etti. Yani 1000 TL’den az aylık olmasın diye Ocak 2019’da 7161 sayılı kanunu çıkartan irade aynı zamanda en düşük aylık 1982 TL demekten hiç çekinmiyor, sıkılmıyor da.

Oysa yapılması gereken bu değil, aylık bağlama oranı mağduriyeti ile güncelleme katsayısındaki büyüme hızı rakamı eski haline getirilmeliydi. Yani hiç değilse ilk darbeyi vuran Koalisyon hükümetinin şartlarına dönüş yapılmalıydı.

Yoksa onbinlerce emekli 800 TL’ler seviyesinde olan aylıklarını geçici süre için bin TL olarak almaları sorunu çözmüyor.

Şevket Tezel

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.