Haberler

İş Hayatında Yeni Normal: Evden Çalışma Yaygınlaşıyor!

Koronavirüs günleri sosyal yaşantımız ve bireylerle olan fiziksel mesafemizin yanında her alanda mevzuatımızı, pratiklerimizi, çalışma biçimlerimizi tekrar gözden geçirme ihtiyacı doğurdu. Bir süredir her ülkenin kendi durumuna göre uyguladığı tedbirler bulunmakla birlikte sosyal izolasyon ortak tedbirlerden birisi olarak söylenebilir.

Yayılma hızında, vaka ve ölüm sayılarında azalmalarla birlikte normal hayata geçiş senaryoları da konuşulmaya başlandı. Ancak bu normal hayat, öyle görünüyor ki uzun bir süre daha salgından önce alışmış olduğumuz gibi bir hayat olmayacak. “Yeni normal” olarak tanımlanacak bir hayatımız olacak. Artık maske günlük bir aksesuar olarak yanımızda bulunacak, 1.5-2 metrelik sosyal mesafeyle birbirimize yaklaşmayı alışkanlık haline getireceğiz ve gerekmedikçe kalabalık ortamlara girmeyeceğiz.

Bu yeni normal hayatın iş hayatına da yansımaları oluyor. Öncelikle sorgulanacak şeylerden birisi iş seyahatleri olabilir. Fiziksel olarak bir araya gelmeden de elektronik imkanlardan faydalanarak toplantıların yapılabildiği başarılı pratiklerle görüldü. Yeni normale geçtiğimizde şirketlerin belki de seyahat politikalarını da gözden geçirmesine neden olacak.

Yine bu süreçte evden çalışmanın o kadar da korkulacak bir şey olmadığı, çalışanların evden çalışma ortamında da emeklerini azami şekilde ortaya koydukları görüldü.

Yeni normal hayatımızda daha fazla evden çalışma uygulamalarının yapılmasının imkanları araştırılarak sürekli ve yaygın şekilde evden çalışma imkanları tartışılacaktır. Nitekim zaten global birçok şirkette gündem olan bir konuydu ve yapılan açıklamalardan salgın süreciyle birlikte bu şirketlerin evden çalışmaya geçiş konusunda ciddi çalışmalarının olduğu anlaşılıyor.

Salgın döneminde birçok işveren çalışanlarını evden çalışmaya yöneltti. Sosyal izolasyon ön planda olduğu için iş yerinde çalışan sayısını azaltmak ve ofis ortamının geçirgenliğinden kurtulabilmek için yaygın ve gerekli de bir uygulama oldu. Özellikle danışmanlık, pazarlama, bilgisayar ve yazılım teknolojileri, insan kaynakları, muhasebe gibi ofis ağırlıklı çalışma yapan iş yerleri için evden çalışma uygun bir imkân oldu.

Evden çalışmanın başta enerji ve ulaşım gibi ofis giderleri ile yolda geçen sürelerin azaltılması açısından bazı olumlu getirilerinin yanında iyi yönetilmesi de gereken bir süreç olduğu unutulmamalı. İş sağlığı güvenliğinin ve çalışan psikolojisinin iyi yönetilmesi gerekiyor. Ayrıca ofis ortamındaki bilgi ve tecrübe paylaşımının evden çalışmada zayıflayacağı da bir gerçek, diğer yandan şirket kültürünün sürdürülmesi konusu da bir zafiyet olabilir. Ancak bunlara uzmanlar çözüm bulacaktır.

2016 yılında yapılan düzenlemeyle İş Kanun’un 14’üncü maddesine uzaktan çalışmaya ilişkin kurallar girmiş oldu. Buna göre, maddede de buna yönelik bir yönetmelik çıkartılacağından bahsedilmekle birlikte henüz konuyu düzenleyen bir yönetmelik bulunmuyor. Salgın döneminde bu uygulamanın yaygınlaşması da göz önünde bulundurularak bir yönetmelik yayınlanması faydalı olur.

Evden çalışmaya uygun sektörlerden bazıları teknoloji, bilişim ve yazılım alanında yürütülen faaliyetler. Ancak bu alanda faaliyet gösteren firmaların yaygın olarak kullandığı ar-ge prim ve gelir vergisi teşviki bulunuyor. Her ne kadar salgın dönemiyle sınırlı olmak üzere gevşetilmiş olsa da geçerli uygulamaya göre belli istisnalar dışında ücretlerden dolayı ar-ge teşvik ve desteklerinden faydalanabilmek için giriş-çıkışların takip edildiği bir sistem kurulması ve bu suretle puantajın takip edilerek kontrol edilmesi ve belgelendirilmesi şartı var.

Yeni normal iş hayatında ar-ge teşvikinin de gözden geçirilmesi ve evden çalışmayı destekleyen bir yapıda kurgulanması şirketlerin evden çalışma düşüncesini daha da cesaretlendirebilir.

Ayrıca yaygınlaşması halinde özellikle büyük illerde trafiğe olumlu katkısının olacağı, enerji kullanımında tasarruf sağlayabileceği, yolda boşa geçen zamanı azaltacağı gibi makro boyutları da düşünüldüğünde tüm sektörler açısından evden çalışmayı cesaretlendiren bazı uygulama, destek ve teşviklerin de değerlendirilmesi gerekir.

Diğer yandan evden çalışma uygulamasında çalışan, işverenin otoritesi ve kontrolü dışında bir alanda çalışacağından iş kazası ve meslek hastalığı vakaları da ayrı bir sorun. Belirtmek gerekir ki, evden çalışma sırasında meydana gelen bir olayın işle illiyet bağının kurulması halinde iş kazası olarak kabul edilmesi mümkündür. Evden çalışma özelinde bu vakalarla ilgili henüz doktrinde ve yargıda yeterli kaynak oluşmadı.

Sonuç olarak evden çalışma uygulaması yaygınlaşacak gibi görünüyor. Ancak ekonomik, çalışan psikolojisi, iş sağlığı ve güvenliği, iş hukuku ve sosyal güvenlik hukukunu ilgilendiren yönleriyle değerlendirilerek uygulamaya geçilmesi gerekir.

Erkan ÇETİN

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.