Haberler

Binek Araç Giderleri ve Amortismanları

Gelir Vergisi Kanunu ticari kazançlarla ilgili 40. ve serbest meslek erbabı ile ilgili 68. maddesinde 7194 sayılı Kanunla yapılan değişikliklerle, gerek ticaret erbabının gerekse serbest meslek sahiplerinin binek araçlarının gider ve amortismanları bazı kısıtlamalara tâbi tutulmuştur. Bu kısıtlamalar, kurumlar için de geçerlidir.

Bu konuyu 7194 sayılı Kanun daha teklif aşamasındayken 7.11.2019 günlü DÜNYA gazetesinde yayımlanan yazımla aktarmıştım. Ancak geçtiğimiz günlerde Gelir İdaresi Başkanlığı’nca yayımlanan (27.5.2020 günlü Resmi Gazete) 311 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile söz konusu değişikliklere ilişkin idari anlayış açıklanmıştır. Ben de konuyu ana hatları ile ve açıklanan idari anlayışla tekrar değerlendireyim dedim.

Konu söz konusu tebliğ’de, hem ticari kazanç hem de serbest meslek kazancı açısından ortak olarak değerlendirilmiş ve gerek kiralama yoluyla edinilen gerekse işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan binek otomobillerin giderlerine ile bunların amortismanlarının giderleştirilmesine ilişkin yeni esaslar açıklanmıştır.

Konumuz açısından binek otomobil ifadesinden, Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin 87.03 pozisyonunda yer alan motorlu taşıtların anlaşılması gerekmektedir. Ambulanslar, mahkûm taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar ile trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilme zorunluluğu bulunmayan ve sadece havalimanı apron bölgesi gibi belli alanlarda kullanılan taşıtlar binek otomobili kapsamında değerlendirilmeyecektir. 87.03 pozisyonunda, 1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya montajı tertibatı, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örneğin: yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan; şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar yer almaktadır. Bu bağlamda binek otomobiller, 87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ile esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dâhil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi çok amaçlı araçları da kapsamaktadır.

Önce şunu belirtelim ki, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek araçlarının gider ve/veya amortismanlarının giderleştirilmesi, aktaracağımız değişiklikler kapsamında değildir. Söz konusu binek araçları açısından gider ve amortisman uygulaması, değişikliklerin kapsamına girmemektedir. Bunlar, eski uygulamalarını aynen devam ettireceklerdir.

Ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 2020 yılı için ancak KDV hariç 5.500 Türk Lirası’na (KDV’den istisna olan işletmelerde KDV dahil 5.500 TL’sine) kadarlık kısmını gider olarak dikkate alabileceklerdir. KDV ise indirim konusu yapılacaktır. Aşan kısım kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak dikkate alınabilecek ve kirayla beraber ödenen KDV’ninde KKEG’ye isabet eden kısmı indirim konusu yapılamayacaktır. Bu kısım da KKEG olarak dikkate alınacaktır. Bu esaslar, 2019 yılında yapılıp 2020’de de devam eden kiralamaların, 2020 kira bedelleri için geçerlidir.

Kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutar dikkate alınacaktır. Bu husus özellikle, süresi izleyen yıla taşan kiralamalar açısından önem taşımaktadır.

Binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, aylık sınırın o ayki gün sayısına bölünmek suretiyle bulunan tutar üzerinden uygulanacak, bu tutarı aşan günlük kira bedeli gider olarak kabul edilmeyecektir.

Binek otomobillerinin iktisabında, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2020 yılı için en fazla 140.000 Türk lirasına kadarlık kısmı ticari veya mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Aşan kısım ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak ticari kazanca dâhil edilecektir. Serbest meslek uygulamasında ise KKEG düzenleme ve uygulaması olmadığından sadece 140.000 liraya kadar olan kısım gider yazılabilecektir.

Binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecektir. Bu giderler, genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta, kredi ile iktisaplarda iktisabı izleyen yıllarda maliyete eklenmeyip giderleştirilen faizler ve benzeri cari giderleridir. Yapılan giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır. (binek otomobiller için ödenen motorlu taşıtlar vergisi zaten gider olarak kabul edilmediğinden kısıtlama kapsamı dışındadır, kısıtlamaya karşılık bari kapsama alınsaydı).

Finansal kiralama yoluyla edinilen taşıtlardaki uygulamayı köşeye sığdırmam zor olduğundan, bu konuda Tebliğe bakılmalıdır. Amortisman konusu ve bu düzenlemelerin hukuki değerlendirmesi ise gelecek yazımda olacak.

Bumin DOĞRUSÖZ

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.