Haberler

2000 Yılı Sonrası Emekli Aylık Farklarının Sebepleri

Emekli aylıklarının yeniden hesaplanması amacı ile 2012 yılında yasal değişiklik yapılmış ve 2013/Ocak ödeme dönemi itibarıyla yürürlüğe konmuştu.

Emeklilik intibakı olarak bilinen bu düzenlemeden sonra gözler intibak yapılmayan 2000 yılı sonrası emekli aylıklarına çevrilmişti. Hâl böyle iken 2000 yılından sonra emekli olan binlerce kişi, kendileriyle ilgili ne zaman intibak düzenlemesi yapılacağı, bu konuda gelişme olup olmadığını sormaktadır. Okuyucularımıza her zaman olduğu gibi en ufak bir gelişme olması hâlinde anında bilgilendirmekteyiz.
2000 yılı sonrasında emekli olanların intibakı ile ilgili nihayet “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” adı altında yeni bir düzenleme yapılmasını öngören kanun teklifi 6 Şubat 2020 günü TBMM komisyonlarına kadar ulaştı.
 

2000 YILI SONRASI EMEKLİ AYLIK FARKLARININ SEBEPLERİ
 
2000 yılı sonrası aylık bağlama sisteminde aylıklar; sigortalının tüm hizmet süresindeki prime esas kazançlarının tahsis talep yılına Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları indeksindeki artış oranı ve gayrisafi yurt içi hasıla sabit fiyatlarla gelişme hızı ile güncellenerek taşınması suretiyle bulunan kazançlar toplamının, sigortalının toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunan ortalama günlük kazancının aylık değerinin, yine sigortalının toplam prim ödeme gün sayısına göre bulunan aylık bağlama oranı ile çarpımı sonucu hesaplanmaktadır. Bağlanmış aylıkların artırılması ise Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı kentsel yerler tüketici fiyatları endeksindeki artış oranına bağlanmıştır.
2000 yılından önce hizmeti bulunup, 2000 yılından sonra aylık talebinde bulunanlara ise 506 sayılı Kanunun geçici 81. maddesi uyarınca karma sisteme (gösterge sistemi ile 4447 s. Kanunla getirilen sistemin birleşimi) göre aylık hesaplanmaktadır. 2000 yılı ve sonrası aylık hesaplama sistemleri ise iki grupta incelenmektedir;

01/01/2000-1/10/2008 tarihleri arası emekliler,
01/10/2008 tarihi sonrası emekliler.

Aylıkların farklılaşmasının ve farklı emekli gruplarının ortaya çıkmasının temelinde, aylık bağlama sisteminin parametreleri üzerinde yapılan değişiklikler yatmaktadır.
 
YENİ DÜZENLEMEDE ÖNGÖRÜLEN İNTİBAK
 
06/02/2020 günü TBMM komisyonlarına kadar ulaşan emekli aylığı intibaklarına ilişkin kanun teklifinde; 2006 yılında Sosyal Güvenlik Kurumuna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun ile sosyal güvenlik kurumları (Bağ-Kur, SSK ve Emekli Sandığı) tek çatı altında toplanarak SGK Başkanlığı kurulmuş, daha önce farklı statülerde hizmet veren bu 3 kurum birleştirildikten sonra 2008’de yürürlüğe konan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile uygulamada birlik sağlanmasının amaçlandığı,

Sosyal güvenlik sistemi ile insanların gelirlerine bakılmaksızın toplum huzurunu ve refahını bozan sosyal tehlikelerin verdiği zararlardan "insan hakkı” ve esas itibarıyla da "devlet görevi” olarak primli ya da primsiz sistemlerin kullanılması, kişilerin; yaşlılık, hastalık, malullük, kaza ve ölüm gibi sosyal risklere karşı asgari hayat düzeyleri korunmalı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 10. maddesinin 5. fıkrasının "Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar” hükmü gereğince kanun önünde eşitliğin sağlanmasının zorunlu olduğu ancak bugün itibarıyla aynı külfete katlanan sigortalıların bağlı oldukları sosyal güvenlik kurumlarının farklı olması nedeniyle aynı haklardan faydalanamadıkları, hatta aynı süre çalışmalarına ve aynı primi ödemelerine rağmen emekli oldukları tarihlerin farklı olmasından dolayı farklı emekli aylığı alan emekliler açısından mağduriyetler oluştuğu tespitlerine yer verilmiştir.

Bu sebeple 2000 yılı ocak ayı başından sonra emekli olan/olacak tüm vatandaşların anayasa hükmündeki eşitlik ilkesi ve toplumda insana yaraşır bir şekilde İnsanca Yaşamaları İçin mağduriyetlerinin bir nebze de olsa giderilmesi için "Son tahsis talep tarihi veya ölüm tarihine bakılmaksızın 506 sayılı Kanunun mülga hükümleri uyarınca gösterge sistemine göre bağlanan tüm malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları bu madde hükümlerine göre yeniden hesaplanır” düzenlemesi öngörülmektedir. Muhalefet tarafından verilen bu Kanuni düzenlemenin yasalaşması hâlinde daha önce yapılan emeklilik intibakından faydalanamayan 2000 yılı sonrasında emekli olanlar ile olacak olan çalışanlar bu yeni intibaktan faydalanma fırsatı yakalayabilecektir.

İsa Karakaş
Türkiye

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.