Haberler

Basit Usulde Ticari Kazancın Beyanı ve Avantajları

Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespit usulü bakımından basit usulde gelir vergisine tabi olanlar ve gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar olarak ikiye ayrılmaktadır.

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 2019 yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinin 1-29 Şubat 2020 (resmi tatil nedeniyle son gün 02/03/2020) döneminde verilmesi gerekmektedir.

Basit usule tabi olabilmenin genel şartları 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 47’nci, özel şartları ise 48’inci maddesinde belirtilmiştir. Basit usulde vergiye tabi tutulacak ticaret ve sanayi erbabının Gelir Vergisi Kanununda belirlenmiş olan genel ve özel şartlara topluca sahip olması gerekmektedir. Ancak, genel ve özel şartlara topluca haiz olunsa bile GVK’nın 51. maddesinde belirtilen faaliyetlerde bulunan mükelleflerin basit usulden yararlanmaları mümkün değildir.

Basit usule tabi olan mükellefler, 01.01.2018 tarihinden itibaren Defter-Beyan Sistemini kullanmak zorundadırlar. Sistem ile mükellefler; kayıtlarını elektronik ortamda tutabilmekteler, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerini elektronik ortamda verebilmektedirler. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulmaktadır.

Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanmaktadır.

7186 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 113. maddesinde yapılan düzenlemeye göre; basit usulde ticari kazanç elde eden mükelleflerin şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde etmeleri ve talep etmeleri hâlinde, söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri gayrisafi hasılatlarının %10'u bu faaliyetlerine ilişkin vergiye tabi kazanç olarak esas alınır.

Basit usulde vergilendirmenin mükelleflere sağladığı kolaylıklar şöyledir:

Kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler tarafından defter tutulmaz,
GVK’nın 94. maddesine göre vergi tevkifatı yapılmaz, ayrıca Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannamesi verilmez,
Geçici vergi beyannamesi verilmez ve geçici vergi ödenmez,
Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri Katma Değer Vergisinden istisnadır,
Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz,
Ticari kazançlarına yıllık 11.000 TL kazanç indirimi yapılır,
Genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnasından yararlanabilirler  (Bu istisna ile 11.000 TL’lik kazanç indiriminden birlikte yararlanılamaz),
Engellilik indiriminden faydalanabilirler,
Şartları sağlamaları halinde, vergiye uyumlu mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indiriminden yararlanabilirler.

Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde belirtilen unsurlara ait  tutarları (hayat/şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, engellilik indirimi, 11.000 TL’lik kazanç indirimi vb.) indirim konusu yapabileceklerdir.

1-29 Şubat 2020 (son gün 02/03/2020) döneminde, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 2019 yılına ilişkin gelir vergisi beyanı ve 1. taksit ödemesi yapılacaktır. 1-30 Haziran/2020 döneminde ise basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 2019 yılına ilişkin gelir vergisi 2. taksit ödemesi yapılacaktır. Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşan mükellefler, yıllık gelir vergisi beyannamelerini Defter-Beyan Sistemi üzerinden göndereceklerdir. Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, yıllık gelir vergisi beyannamesinin 1-31 Mart 2020 tarihleri arasında Defter-Beyan Sistemi üzerinden gönderilmesi gerekmektedir.

Şubat ayında basit usulde vergilendirilen mükelleflerin dikkat etmesi gereken önemli bir hususta, yanlarında çalıştırdıkları diğer ücretlilerin vergi dairesine giderek 2020 yılında ödemeleri gereken verginin tarh ve tahakkuk edilmesini takip etmeleridir. Bilindiği üzere, 1-29 Şubat/2020 (resmi tatil nedeniyle son gün 02/03/2020) döneminde, diğer ücretlerin gelir vergisinin vergi dairesince tarhı ve 1. taksit ödemesi yapılacaktır. 1-31 Ağustos/2020 döneminde ise diğer ücretlerin gelir vergisinin 2. taksit ödemesinin yapılması gerekmektedir.

Mevcut yasal hükümlere göre; zamanında karne almamış veya vergisini tarh ettirmemiş olan hizmet erbabının (diğer ücretlinin) vergisi işveren adına tarh edilmekte ve vergi cezası da aynı işveren adına kesilerek tahsil edilmektedir. Vergi Karnesini zamanında almış ve vergisini tarh ettirmiş olan hizmet erbabının zamanında ödenmemiş olan vergisi ve gecikme zammı da yanında çalıştığı işverenden tahsil edilmektedir. Bu nedenle, yanlarında çalıştırdıkları ve diğer ücretli kapsamında vergiye tabi olan kişilerin ödemesi gereken verginin tahakkuk ve tahsili konusunda, işveren konumunda olan basit usulde vergilendirilen mükelleflerin dikkatli olmalarında yarar vardır.  

İmdat TÜRKAY

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.