Haberler

Fedakarlık Sırası Asgari Ücrete mi Geldi ?

Enflasyon, talep fazlalığı nedeni ile fiyatların fazla artışı veya arzın fazlalığı nedeni ile fiyatların düşmesi büyük ekonomik ve üzerine onlarca görüş bildirilen alanlar.

Enflasyon öyle bir şey ki olmayan ülke nerede ise yok, USD, EURO gibi bir çok para biriminde her yıl reel kayıp oranı % 1-3 gibi de olsa devam etmekte.

Otomasyon, üretimin kolaylaşması bir yandan teknolojik ürün fazlalığına neden olsa da yatırım maliyetlerinin fiyata yansıtılması nedeni ile yatırım maliyetlerinden sonra ürün ucuzlamakta ama bu defa da teknolojisi geri kalmış olmakta.

Fiyatların Amerika veya Avrupa ölçeğinde enflasyon kadar artması makul karşılanan bir yön olsa da enflasyonu aşan artışlar paylaşım dengelerini değiştirmekte, karlı yeni sektörler oluşmakta.

Çin kaliteli- yüksek teknolojilerini üretirken maliyetler Amerika kadar olmasa bile artmaktadır. Son 10 yılda 30-40 USD olan aylık asgari ücretler 15 kat artmış durumda, Ekonomik gelişmeden asgari ücretle çalışanlarda nasibi almış ve artışlar yükselerek sürmesi yanında 3 trilyon doları aşan döviz rezervine sahip bulunmaktadır.

Ülkemizde 4 -5 yıldır seçim- yönetim değişikliği bekletişi ile paraya dönüştürülen malların Döviz cinsine dönüştürülüp, ticaretten uzaklaştırılması, fırsat kazançlarının beklenmesi, umutsuz bazı kesimlerin, başka ülkelere sermayeleri ile birlikte göçleri nedeni ile kısmen durağan hale gelen ekonomimizi canlandırmak için bir çok girişim sürdürülmektedir.

Asgari ücret ülkemizde idari para cezalarının ve bir çok uygulamaya esas alındığından asgari ücret tespitlerinde ücret beklentileri kadar diğer hususlarda önem taşımaktadır.

Emek gelirlerini nazara aldığımızda asgari ücrette yaşanan artışının, son yıllarda genel ücretlerde yaşanmadığını, kısmen kalifiye olan çalışan ile vasıfsız çalışan arasında ücret farkının asgari ücret artışları ile fiilen tükendiğini görmekteyiz.

Son 10 yılda bazı artışların tablosu şöyle oluşmuştur.

(SGK hesaplamalarında bir önceki yıl olan 2009 sonu aylığın 638 TL aylık varsayımı ile artışlar hesaplanmış, 2016 yılında 100TL zam eklenmesinin dışında 2018 ve 2019 yıllarında ödenen yılda 2 kez 1.000Tl lik bayram ödemeleri eklenmek sureti ile hesaplama yapılmıştır).

SGK emeklilerine bayram ödemeleri dışlandığında asgari ücretin artışları ile SGK’nın bağladığı aylıklara artışın birbirine yakın olduğu söylenebilir. Bayram ödemeleri hariç SGK ödemeleri aynı dönemde 3,61 oranında artmış bulunmaktadır.

O halde 10 yıl içinde artış oranının 3,51 katına erişebilmesi için her yıl ortalama % 15 oranında artış

gerçekleşmesi gerekmektedir.

Asgari ücretin 2016 yılında % 29,

2019 yılında ise % 26

oranında artırılması ortalamanın çok üzerinde gerçekleşmiştir.

Asgari ücretin belirlemesi ve usulü yasa ile düzenlenmiştir. Ancak her zammın diğer zammı tetiklediği, zam yapma alışkanlığının silinemediği bir toplumda yaşıyoruz. Örneğin USD 4 lira  X malı  4.000 lira iken, USD 7.000 olunca X malı 7 bin oluyor ama USD geri 5.000 olunca X malı her nasılsa 7 binde demir atıyor ve geri gelmiyor.

Ödeme gücü veya güçsüzlüğü  herkes gibi istihdamı da yüksek düzeyli etkilediğine göre 2017 yılı gibi asgari ücretin % 8 lik artışına gidilmesinin olumlu etkileri olacağına inanmaktayım. Gerçi talepler yüksek rakamlardan duyulmaktadır. Ülkemiz ekonomik olarak büyüdü diyenler, gelişimden emek kesimine payını esirgememelidir. Ancak  enflasyon veya ürünlerin düşük alım güçleri  fiyatlanmasından doğan kayıplar siyası olarak giderilmektedir.

  Asgari ücreti kaç lira belirlenirse belirlensin ancak günlük değil maktu ücretler gibi aylık belirlensin. Aya  güven olmuyor, Bazen 30 bazen 31 gün canı sıkılırsa 28 gün oluveriyor.

4857 sayılı iş yasasının 39.maddesinde bu yönde  bir sınırlama bulunmamasına rağmen Asgari Ücret Yönetmeliğinin    ücretin belirlenmesi başlıklı hükmü;

            Madde 6 — Komisyon, asgari ücreti bütün işkollarını kapsayacak şekilde belirler. Ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılır.

SGK asgari kazanç alt sınırları bakımından duraksama oluşmaması için günlük bu kadar, aylık tutarı da bu kadardır denilmesinde yarar bulunmaktadır.

ABDULHALİM EKE

Muhammed Karabağ

1989 yılında Dicle Üniversitesi İşletme ve 1995 yılında da Anadolu Üniversitesi İktisat bölümlerinden mezun oldu. 1999 yılından beri Avcılar'da kendi ofisinde Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışan Karabağ, kurucusu ve ortağı olduğu Avcılar'daki Bağımsız Denetim A.Ş.'de Yönetim Kurulu Başkanı olarak çalışmalarını devam ettirmektedir.